SOMATOFORM BOZUKLUK

Somatoform bozukluk patolojisi dil bilimi kökeninde yunanca “soma” kelimesinden gelmektedir ve anlamı “beden” kelimesini karşılar.

Dsm-4 el kitabında somatoform bozuklukların sınıflandırılması aşağıdaki gibidir.

·        Somatizasyon Bozukluğu

·        Konversiyon Bozukluğu

·        Hipokondriazis

·        Vücut Dismorfik Bozukluğu

·        Ağrı Bozukluğu

·        Ayrışmamış Somatoform Bozukluk

·        BTA Somatoform Bozukluk

Somatizasyon, gerekli tıbbi incelemeler gerçekleştirildiğinde vücutta kökeni olan bir hastalık var olmamasına rağmen kişi vücudunda fiziksel birçok durumdan bahseder. Bu fizyolojik semptomlar genellikle vücudun belli bölgelerin de ağrı, eklem ağrısı, gastrointestinal sistemindeki fizyolojik sıkıntılara ve cinsel durumlarda baş göstermektedir.

Dsm-4 tanı kitabına göre bir kişide somatoform bozukluk olduğunu söyleyebilmemiz için hastadaki şikâyetlerin 30 yaş öncesinden ve hatta daha daha önceden itibaren süregeliyor olması gerekmektedir. Buna ek olarak da hastada bazı ölçütler aranır. Bunlar:

·        4 ağrı semptomu

·        2 gastrointestinal semptom

·        1 cinsel semptom

·        1 psödonörolojik semptomdur.

Somatoform bozukluklar genellikle kadınlarda daha sık görülür. İstatistiki olarak kadınların %2 kik kesiminde gözükürler erkeklerin %0.2 si kadar ciddi bir azınlıkta görülmektedir. Genellikle eğitim düzeyi düşük ve az geliri olan kişilerde daha sık görülmektedir.

Somatizasyon bozukluğu değerlendirilirken önce hastanın psikiyatriye gönderilirken ki tepkisi önemlidir, sorun detaylı olarak irdelendiğinde belirtilerin altyapısının çözümlemek, fizyolojisine bakmak, çevresini ele almak ve davranışlarını değerlendirmek gerekmektedir. Ardından hastanın daha önce yaşadığı terapi ve tedavi süreçleri varsa ilaç geçmişi öğrenilir. Hastaya iyi gelenler ve kötü üzerine konuşulur. Değerlendirmenin sonrasında belirlenen sorun üzerine hedeflerle ilgili günlük tutulur ve danışan duygu düşüncesi değerlendirilir.

SOMATİZASYONUN BDT İLE TEDAVİSİ

Somatizasyonun Bilişsel Davranışçı Terapi ile tedavisinde öncelikle aile bireyleriyle görüşmeler yapılır ardından tedaviye müdahil olabilecek sağlık alanında yetkin kişilerin sayısı minimuma indirilir. Bilişsel Davranışçı Terapi de hastayla basamak basamak ilerlenilir ve somatizasyon bozukluğu olan hastalarla iş birliği içerisinde çalışmaya önem gösterilir. Bilişsel Davranışçı Terapi tedavisinde somatizasyonun toplamda beş aşaması bulunmaktadır. Bunlar:

·        Empatik Dinleme Gerçekleştirmek

·        Tanımlamak

·        Eşleştirme-Yüzleştirme

·        Çözümleme

·        Onaylama

1)Empatik Dinleme: Hasta öncelikli olarak kendindeki somatik belirtileri anlatır. Bu belirtilerin ne kadar süredir bireyde var olduğu ve bunlar olurken hastanın hayatı üzerindeki etkisi değerlendirilir.

2)Tanımlama: Hastanın somatizasyon üzerinde en rahatsızlık duyduğu oldu üzerine değerlendirme yapılır. Olay esnasında, olay anında ve sonrasında hastanın durumuna tepkisi üzerinden geniş bir tanımlama yapılır.

3)Eşleştirme-Yüzleştirme: Danışanın somatik belirtisinin stresörü tam olarak anlaşıldıktan sonra somatik olay ve stresör bir araya getirilir.

4)Çözümleme: Danışana hastalığının somatoform bir bozukluğu olduğu anlatılır

5)Onaylama: Danışandan hastalığının somatik belirtilerini onaylayabiliyor olması beklenir. Hastanın bedensel belirtilerinin somatik sonuçlarını onaylayabiliyor olması oldukça önemlidir. Örneğin hastadaki kalp çarpıntısının somatizasyonuşu şekilde anlatılabilir. “Kardiyoloji bölümünde yaptırdığınız tüm tetkiklerin sonucunda kalbinizin hiçbir sorunu olmadığı sonucuna ulaşıldı yani sonuç olarak kalbinizin atış hızında bir sorun bulunamadı. Sizin ağrınıza yaklaşımınız ve ağrı üzerine değerlendirme şekliniz bizi farklı sonuçlara götürüyor dolayısıyla bu bize ağrınızın fizyolojik değil psikolojik bir kökene dayandığını düşündürüyor. Bu şu demek bazen fizyolojik bir etken olmadan da kişiler vücutlarında ağrı ve rahatsızlık hissedebilirler.”

Bedensel belirtilerin ortaya çıkması:

·        Kasların kasılması

·        Adrenalinin artması

·        Hiperaktivite

·        Bedene dikkat kesilme

·        Ağrıyı açıklayacak bir mekanizma

·        Çevrede olan bir hastalık

Beyza Büşra Erol